Παρακολούθησα το πρωί την εκδήλωση που έγινε στον Ιανό, με θέμα “ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ”.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Ο IANOS και ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ διοργανώνει συζήτηση με θέμα το βιβλίο και τα πνευματικά δικαιώματα.Συμμετέχουν ο Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας Συγγραφέων ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ, ο Νομικός Σύμβουλος της ΠΟΕΒ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ και ο Νομικός Σύμβουλος του ΟΣΔΕΛ ΖΑΝΝΟΣ ΓΕΩΡΓΑΝΤΡΕΑΣ.
Διαπίστωσα ότι οι άνθρωποι αυτοί (συγγραφείς και οι οργανισμοί που τους εκπροσωπούν σε αυτή την περίπτωση) έχουν μία πολύ μικρή ως μηδενική επαφή με την κουλτούρα και την δημιουργία που αναπτύσσεται χάρη στην νέα τεχνολογία και διαδίδεται μέσω Internet.
Το πρόβλημα όπως το βλέπουν είναι απλό: τα έσοδα από την δημιουργία τους δεν είναι ικανοποιητικά και θεωρούν ότι σε ένα βαθμό για αυτό φταίει η σύγχρονη τεχνολογία (ερώτημα: δηλ. μέχρι πριν από 20 χρόνια οι συγγραφείς έβγαζαν πολλά λεφτά;). Τα συζητάνε μεταξύ τους και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτό που θεωρούν ότι είναι απένατί τους και τους κλέβει έσοδα στα οποία θα είχαν δικαίωμα. Άκουσα μέχρι και το ότι τα Creative Commons είναι κακό πράγμα γιατί εξοικειώνουν τον κόσμο με την ιδέα ότι μπορεί να χρησιμοποιεί content χωρίς να πληρώνει.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν αντιληφθεί την επανάσταση που συντελείται. Δεν έχουν καταλάβει ότι η εποχή που είχαμε λίγους δημιουργούς και πολλούς καταναλωτές έχει περάσει.
Είπα για παράδειγμα ότι το 4% επί των μέσω αναπαραγωγής είναι ένας φόρος που επιβάλουν οι σημερινοί δημιουργοί στους αυριανούς: ο μελλοντικός συγγραφέας, ο φωτογράφος κ.λ. πληρώνουν στους ήδη επαγγελματίες δημιουργούς όταν αγοράζουν τα μέσα που χρειάζονται για να δημιουργήσουν -σκληρούς δίσκους, ψηφιακές φωτογραφικές, κενά CD ή DVD.
Αδύνατο να το καταλάβουν. Ο λόγος είναι ότι στο μυαλό τους οι “μελλοντικοί δημιουργοί” είναι λίγοι. Σύντομα όμως θα είναι όλοι -όλοι όσοι έχουν αγοράσει μία ψηφιακή φωτογραφική, όλοι όσοι έχουν ένα υπολογιστή, όλοι όσοι έχουν μία βιντεοκάμερα.
Υπήρχαν και άλλα αντίστοιχα παραδείγματα. Οι συγγραφείς (στην συγκεκριμένη περίπτωση) προσπαθούν να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους και τα έσοδά τους. Αλλά δεν υποψιάζονται καν ότι μερικοί από τους τρόπους που επιλέγουν μπορεί να στραγγαλίζουν ή να περιορίζουν την δημιουργία και την διακίνηση ιδεών, γιατί αυτά, με την μορφή που τα εννοούμε εμείς (π.χ. οι περισσότεροι αναγνώστες αυτού του blog) συμβαίνουν σε ένα κόσμο πολύ μακρυά τους.
Εντύπωση μου έκανε και η αναφορά στα “ορφανά έργα” -έργα τα οποία καλύπτονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε ισχύ, αλλά δεν είναι γνωστό ποιος είναι ο δικαιούχος. Για αυτά, η προσέγγιση ήταν ότι ο ΟΣΔΕΛ θα πρέπει (ή το κάνει ήδη;) να εισπράττει τα χρήματα που τους αντιστοιχούν, να ψάχνει για τους δικαιούχους και αν δεν τους βρει, να τα κατανείμει στους υπόλοιπους. Δηλαδή για έργα τα οποία οι δημιουργοί ΔΕΝ ενδιαφέρονται να ασκήσουν το δικαίωμά τους, αντί να προσπαθούμε να απελευθερωθούν και να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει ο καθένας (π.χ. εγώ στο blog μου, ένας γάλλος θαυμαστής τους που θέλει να τα μεταφράσει στα γαλλικά και να τα δημοσιοποιήσει στο internet κ.λ.), προσπαθούν να τα “κλείσουν” -κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί και ανήθικο, αν η πρόθεση του δημιουργού τους ήταν διαφορετική…
Πέρα από τις αντιπαραθέσεις μας με τους οργανισμούς, τις κυβερνήσεις κ.λ. πρέπει να ενημερώσουμε και αυτό τον κόσμο για την επανάσταση που συντελείται. Γιατί (ελπίζω) εκτός από επαγγελματίες είναι δημιουργοί.
Αν είσαστε ανάμεσα στους παρευρισκόμενους στην εκδήλωση και ήρθατε εδώ για να δείτε τι γράφω σχετικά, έχει ενδιαφέρον να διαβάσετε τα posts στην κατηγορία digital rights.
Δυο τρεις φορές την εβδομάδα πάω στον Ιανό για καφέ το μεσημέρι. Σήμερα ήμουν ανάμεσα στο να πάω και να μην πάω και τελικά αποφάσισα να το αφήσω. Βλακεία έκανα…
Φίλε Παναγιώτη,
Αν και παρακολουθώ εδώ και καιρό το προσωπικό σου blog, εν τούτοις δεν έχει τύχει μέχρι στιγμής να σχολιάσω κάτι.Αυτή τη φορά όμως πιστεύω έχω να προσθέσω μια αξιόλογη παρατήρηση στα τόσο ενδιαφέροντα σχόλια που κάνεις για την εκδήλωση που παρακολούθησες.
Πρόσφατα συμμετείχα στο διεθνές συνέδριο που οργάνωσαν τα εκπαιδευτήρια Δούκα με θέμα “Το Σχολείο του Μέλλοντος & Το Μέλλον του Σχολείου”. Στα πλαίσια του συνεδρίου έλαβε χώρα και μια έκθεση που ήταν σχετική, όπως είναι φυσικό, με το πνεύμα αυτού.Εκεί παρατήρησα το εξής: Αν και η εκπαίδευση είναι ένας κατ’ εξοχήν τομέας όπου βρίσκει πρόσφορο έδαφος το βιβλίο (και τα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων του αντίστοιχα),παρόλα αυτά ΔΕΝ υπήρχε ούτε ένας book publisher. Στην έκθεση παρουσιάζονταν εκπαιδευτικές εφαρμογές και εφαρμόσιμες τεχνολογίες (π.χ. table’s pc, smartboard). Επίσης από τα συμπεράσματα των ομιλιών που πραγματοποιήθηκαν, πιστεύω πως έγινε σαφές σε όλους πως η τεχνολογία και κυρίως το διαδίκτυο βρίσκεται παρόν για να επιτελέσει ένα διαφορετικό έργο από αυτό στο οποίο κάποιοι είναι συνηθισμένοι.
Όλα αυτά τα αναφέρω συναινώντας και εγώ στα σχόλιά σου για το πόσο μακριά από την πραγματικότητα βρίσκονται οι παράγοντες που ασχολούνται με το βιβλίο. Προχωρώντας όμως λίγο την σκέψη μου θεωρώ πως ίσως να μην βρίσκονται και πολύ μακριά, ίσως να είναι και οι ίδιοι ως χρήστες μέρος της πραγματικότητας,αλλά μέχρι εκεί…Σαν επαγγελματίες συγγραφείς ή εκδότες ίσως να μην έχουν την τεχνογνωσία, την εμπειρία ή δεν ξέρω ‘γω τι άλλο να πάνε λίγο παραπέρα και σε όλα αυτά τους φταίνε τα πνευματικά δικαιώματα…
Και επειδή δεν θέλω να χαρακτηριστώ ως εχθρός του βιβλίου, από κάποιους (που είναι πολλοί αυτοί) που διαβάζουν το blog σου, θέλω να πω πως προσωπικά έχω βιβλιοθήκη στο σπίτι μου, τα περισσότερα manual για γλώσσες προγραμματισμού τα έχω αγοράσει και μάλιστα ακριβά, αλλά ξέρετε κάτι…πλεόν πρώτα ψάχνω από δω από κει γύρω-γύρω στο internet και μετά καταλίγο και σε κάποιο βιβλίο…έτσι είναι αυτά, οι εποχές περνάνε και οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε αν θέλουμε να έχουμε διάρκεια…
Δεν καταλαβαίνω πως έχει πρόβλημα αυτή την στιγμή το βιβλίο από την νέα τεχνολογία. Στο μέλλον ναι… Όταν το ηλεκτρονικό βιβλίο θα γίνει στανταρ και θα είναι πανεύκολη η αντιγραφή του. Ας πάρουν μαθήματα όμως από τις ηλιθιότητες που κάνει η μουσική βιομηχανία για να μην την πατήσουν κι αυτοί. Ή θα εναρμονιστούν με την εποχή μας ή θα κάθονται και θα μιξοκλαίνε και θα τρώνε τον χρόνο τους στα δικαστήρια κυνηγώντας μάγισσες…
@Rocean: η αλήθεια είναι ότι το βιβλίο αντιμετώπισε το πρόβλημα πρώτο, από τα φωτοτυπικά.
Από την άλλη, με όποιον συγγραφέα λογοτεχνείας μιλήσεις θα σου πει ότι αυτοί που ζουν από την λογοτεχνεία είναι ελάχιστοι (για την ποιήση, άστα).
Οπότε δεν θα ήταν τόσο δύσκολο να τους δείξουμε νέα μοντέλα. Στο εξωτερικό υπάρχουν συγγραφείς που αρχίζουν και δίνουν τα βιβλία τους σε PDF on-line μόλις κυκλοφορήσουν με σκοπό να αυξήσουν τις πωλήσεις!
Αν μιλήσουν μαζί μας, όπως λέει και ο alkal παραπάνω θα δουν ότι ενώ συχνά θα μπορούσαμε να κάνουμε νόμιμα download ένα βιβλίο(και μάλιστα τεχνικά συγγράμματα σχετικά με προγραμματισμό κ.λ. που υποτίθεται ότι είναι αυτά που πλήτονται από την “πειρατεία”), το αγοράζουμε. Όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί το βιβλίο είναι άβολο να το διαβάσεις στην οθόνη και κοστίζει περισσότερο να το τυπώσεις από το να το αγοράσεις.
Χρειάζεται οι δύο “κόσμοι” να έρθουν πιο κοντά και να μιλήσουν.
Κυκλοφόρησε τον τελευταίο μήνα ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της Τατιάνας Συνοδινού με τίτλο “πνευματική ιδιοκτησία και νέες τεχνολογίες”. Βλέπω ότι στον πρόλογο αναφέρεται: “Το παρόν έργο αποτελεί την πρώτη ελληνική µονογραφία αλλά και µια από τις σπάνιες επιστηµονικές αναλύσεις από τον χώρο του ηπειρωτικού συστήµατος προστασίας πνευµατικής ιδιοκτησίας που εστιάζει στην σφαιρική ανάλυση των σύγχρονων εξελίξεων του δικαίου πνευµατικής ιδιοκτησίας µε κεντρικό άξονα αναφοράς τα συµφέροντα των χρηστών. Καταδεικνύοντας τη σηµασία της εγγύησης των συµφερόντων αυτών στην δηµόσια και στην ιδιωτική σφαίρα αλλά και τις µεταβολές που αυτή επιφέρει στη φιλοσοφία της δηµιουργοκεντρικής προστασίας της πνευµατικής ιδιοκτησίας, η συγγραφέας παρέχει στον αναγνώστη τους βασικούς κανόνες και τις αρχές µιας ανεξερεύνητης αλλά ουσιώδους πτυχής του δικαίου πνευµατικής ιδιοκτησίας, αυτής της θέσης και της προστασίας του χρήστη µέσα στο δικαιικό αυτό κλάδο.”
Νομίζω ότι πλέον και οι νομικοί αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει. Θα διαβάσω το βιβλίο και θα κάνω μια σχετική παρουσίαση.
http://www.sakkoulas.gr/g_detail.asp?uid=1236&aa=1&it=0&page=1