Στις 28 Νοεμβρίου 2010, το wikileaks ξεκίνησε την δημοσίευση 220 απόρρητων τηλεγραφημάτων που προέρχονταν από πρεσβείες των ΗΠΑ και είχαν αποδέκτη το US Department of State. Αυτά ήταν και τα πρώτα έγγραφα της διαρροής που ονομάστηκε “cablegate”. Από την μέρα εκείνη, το wikileaks βγάζει κάθε μέρα στην δημοσιότητα μερικά επιπλέον τηλεγραφήματα -στόχος τους είναι να τα δημοσιεύσουν όλα, μέσα στους επόμενους μήνες, με ένα ρυθμό 80 τηλεγραφήματα/μέρα.
Ο συνολικός αριθμός των τηλεγραφημάτων που το wikileaks έχει σκοπό να δημοσιεύσει μέσα στους επόμενους μήνες είναι 251,287. Από αυτά, 130.000 δεν είναι διαβαθμισμένα, 100.000 είναι “εμπιστευτικά”, 15.000 είναι διαβαθμισμένα ως “απόρρητα” και κανένα δεν έχει την διαβάθμιση “άκρως απόρρητο” [1].
Σε άλλες, παρόμοιες, περιπτώσεις, η δημοσίευση απόρρητων πληροφοριών στο Internet είχε τον χαρακτήρα του τετελεσμένου: από την στιγμή που συνέβει, δεν υπήρχε τίποτα που θα μπορούσε να περιορίσει την εξάπλωση της πληροφορίας της οποίας, σχεδόν αυτόματα, δημιουργούνταν χιλιάδες αντίγραφα σε όλο τον κόσμο. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο θιγόμενος προσπαθούσε μεν να σταματήσει την λειτουργία του site από το οποίο ξεκίνησε η διαρροή, αλλά το κακό είχε γίνει -συνεπώς επικέντρωνε τις δυνάμεις του στην αντιμετώπιση της “ζημιάς”, σε επίπεδο δημοσιότητας ή και δικαστικό και η παύση λειτουργίας της αρχικής πηγής ήταν δευτερεύον ζήτημα.
Το cablegate έχει μεγάλο ενδιαφέρον, διότι η διαρροή των πληροφοριών έχει διάρκεια. Κάθε μέρα που περνάει είναι μία μέρα που οι θιγόμενοι θα ήθελαν αν είναι η τελευταία μέρα που λειτουργεί το wikileaks και για αυτό έχουν συμφέρον να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε μέσο διαθέτουν για να αποτρέψουν την λειτουργία του ή την πρόσβαση του κοινού σε αυτό.
Παρακολουθούμε λοιπόν, ένα crash test των αντοχών του World Wide Web και του Internet. Ποια είναι τα πιο ευάλωτα σημεία του σε πιέσεις; Τί μπορεί να κάνει κάποιος για να αποτρέψει την λειτουργία ενός site;
Στην συγκεκριμένη περίπτωση είδαμε[2], μεταξύ άλλων, την Amazon να σταματάει το hosting που αγόραζε το wikileaks, το PayPal να μπλοκάρει το account που χρησιμοποιούσε το wikileaks για να λαμβάνει δωρεές και την EveryDNS να σταματάει την λειτουργία του domain name server. Και όλα αυτά έγιναν χωρίς να υπάρχει κάποια δικαστική απόφαση ή επίσημη εντολή από κάποια αρχή.
Ανεξάρτητα με το αν ασκήθηκαν ή όχι παρασκηνιακές πιέσεις (προσωπικά, θεωρώ ότι ασκήθηκαν, αλλά αυτό είναι προσωπική εκτίμηση), αυτό που είδαμε είναι ότι αν θέλουν, οι πάροχοι υπηρεσιών (hosting, DNS, κ.λ.) μπορούν να “κλείσουν” κάποιον από έξω. Και μπορούν να το κάνουν αυτό πιθανότατα χωρίς να φοβούνται ότι θα αντιμετωπίσουν κυρώσεις, αφού οι όροι χρήσης των υπηρεσιών τους τους δίνουν πολύ μεγάλη ευελιξία να πράττουν σχεδόν κατά βούληση. Για κάποιους [3] η στάση του amazon βάζει σε δεύτερες σκέψεις ακόμη και τις εταιρείες που θα ήθελαν να μεταφέρουν την υποδομή τους στο cloud -πώς μπορούν να είναι σίγουρες ότι ο πάροχος δεν θα θεωρήσει ξαφνικά ότι οι servers τους και τα sites τους παραβιάζουν κάποιο όρο από τους γενικόλογους όρους χρήσης που αναγκάζονται να αποδεχθούν;
Το internet ξεκίνησε ως ένα αποκεντρωμένο δίκτυο, στο οποίο κάθε κόμβος μπορεί να είναι είναι εξίσου σημαντικός με όλους τους υπόλοιπους. Οι υπηρεσίες που χτίσαμε πάνω του, άλλες από τεχνολογική επιλογή (π.χ. η δομή του DNS), άλλες από τις πρακτικές που ακολουθήσαμε, άλλες σύμφωνα με επιχειρηματικούς και οικονομικούς παράγοντες, δημιούργησαν ένα σύστημα στο οποίο ορισμένοι “κόμβοι” [4] έχουν πολύ μεγαλύτερη αξία και δύναμη. Ακόμη χειρότερα, οι κόμβοι αυτοί πολύ συχνά δεν υπόκεινται στον (έστω και ελλειμματικό) έλεγχο δημοκρατικών θεσμών.
Νομίζω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να ξανασκεφτούμε πού και πώς αποθηκεύουμε τα δεδομένα μας, τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούμε και προτιμούμε, ακόμη και το νομοθετικό και εμπορικό πλαίσιο που διέπει τον τρόπο λειτουργίας του Internet.
–
[1] NYT: Leaked Cables Offer Raw Look at U.S. Diplomacy
[2] τα “απόνερα” του cablegate
[3] WSJ: Amazon’s WikiLeaks Response Threatens Cloud Computing
[4] χρησιμοποιώ τον όρο “κόμβος” με την ευρύτερη έννοια, για να περιλάβω υπηρεσίες hosting, data centers, υπηρεσίες αναζήτησης ή φιλοξενίας περιεχομένου, υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης κ.λ.
[*] το wikileaks.org δεν λειτουργεί πια. Όμως, στο wikileaks.info μπορείτε να βρείτε ένα κατάλογο από mirrors του site.
[*] η συζήτηση του Dave Winer με τον Jay Rosen που μπορείτε να ακούσετε στο Rebooting the News #75, ασχολείται με αρκετά από τα θέματα που αναφέρω στο άρθρο αυτό.
Πολύ σωστές οι σκέψεις σου Παναγιώτη, λείπει όμως το επίσης χρήσιμο συμπέρασμα που προέκυψε από την συνέχεια της πρόσβασης στο Wikileaks, δείχνει δλδ ήδη ένα δρόμο μακρυά από αυτό το μοντέλο.
Pingback: Tweets that mention τι μάθαμε από το wikileaks και το amazon | vrypan|net|weblog -- Topsy.com
Από που προκύπτει το: “Το internet ξεκίνησε ως ένα αποκεντρωμένο δίκτυο, στο οποίο κάθε κόμβος μπορεί να είναι είναι εξίσου σημαντικός με όλους τους υπόλοιπους.” και σε τι context το εννοείς; Αν έχεις στο μυαλό σου το σκοπό πίσω από τα projects της DARPA για την “επιβίωση” (survivability) του δικτύου σε περίπτωση επίθεσης σε ένα κόμβο τότε κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ακριβώς το αντίθετο για το σχέδιο. Δηλαδή το ότι ο κάθε κόμβος θα έπρεπε να ήταν εξίσου ασήμαντος με οποιοδήποτε άλλο έτσι ώστε η ξαφνική απουσία του από το δίκτυο να μην εμπόδιζε τη μετάδωση ενός πακέτου από ένα σημείο Α σε ένα Β. Σε αυτό το context βέβαια κόμβος νοείται κυρίως ο router.
Από άποψη content, ποιότητας υπηρεσιών, ποιότητα πληροφορίας ποτέ δεν ήταν κανένας κόμβος “εξίσου σημαντικός” με όλους τους υπόλοιπους βέβαια.
Σε επίπεδο TCP/IP κάθε κόμβος *ΜΠΟΡΕΙ* να είναι εξίσου σημαντικός με τους υπόλοιπους. Η τοπολογία του δεν είναι ιεραρχική, ούτε ευνοεί εκ των προτέρων κάποιους κόμβους. Αντίστοιχα, το email, ως εφαρμογή του internet είναι εντελώς αποκεντρωμένο. Αντίθετα, το DNS έχει μία σαφώς ορισμένη ιεραρχική δομή.
Αλλά αυτό που θέλω να πω είναι ότι σήμερα, στην πράξη, υπάρχουν 5-10 εταιρείες που ορίζουν σχεδόν οτιδήποτε κάνουμε στο internet. Π.χ. αν η Google “κατέβαζε τον διακόπτη”, το Internet όπως το αντιλαμβανόμαστε οι περισσότεροι χρήστες, θα σταματούσε να λειτουργεί (search, mail, feeds, maps, blogs και δεκάδες άλλες υπηρεσίες που βασίζονται στην υποδομή ή την ύπαρξη της google).
ΟΚ νομίζω ότι στο επίπεδο του TCP/IP κάποιος μπορεί να χαρακτηρίσει τον κάθε κόμβο εξίσου σημαντικό υπό την έννοια της μη ιεραρχικότητας ή ασήμαντο υπό την έννοια της αξίας του για την ομαλή λειτουργία του δικτύου μιας και η απουσία του δεν σταματάει τη ροή της πληροφορίας. Για πολύ κόσμο, τον πιο πολύ εδώ στην Αμερική θα έλεγα μιας έτσι διδάσκεται η ιστορία του Internet στα μαθήματα δικτύων υπολογιστών, συμπεριλαμβανομένου και μένα, ο 2ος ορισμός αρμόζει περισσότερο μιας συμνωνεί με το σκοπό της δομής που σχεδίασε η DARPA για το ARPANET εξ αρχής.
Καταλαβαίνω και συμερίζομαι την ανησυχία σου για το ρόλο που έχουν πολλές ιδιωτικές εταιρείες σήμερα στη λειτουργία του δικτύου όπως την ξέρουμε. Δε θα πάω βέβαια τόσο μακρυά όσο εσύ στο να υποστηρίξω ότι “δεν υπόκεινται στον έλεγχο δημοκρατικών θεσμών”. Διότι ούτε υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο και από κοινού συμφωνημένο “δημοκρατικό πλαίσιο”, οτιδήποτε μπορεί να σημαίνει αυτό, που να διέπει τη λειτουργία των εταιριών ώστε αυτό να έχει παραβιαστεί, αλλά ούτε υπάρχει κάποιος οργανισμός εποπτείας για να εφαρμόσει κάτι τέτοιο. Αυτό θα ήταν αδύνατο και κατά τη γνώμη μου θα φρενάριζε την ανάπτυξη αυτών των υπηρεσιών στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες που αναπτύσουν υπηρεσίες όπως κρινουν αυτές σκόπιμο. Έχουν ιδιωτικά συμφωνητικά λειτουργίας που πρέπει να υπάγονται στους σχετικούς νόμους της εκάστοτε πολιτείας (για Αμερική) και οι χρήστες τους συμφωνούμε σε αυτά όταν ανοίγουμε λογαριασμό. Όσο και να ενοχλεί για παράδειγμα η απόφαση της Amazon να κόψει το Wikileaks , όσο και να υπάρχουν υποψίες ότι δέχθηκαν πιέσεις από πρόσωπα στο κονκγρέσο (και γω υποπτεύομαι ότι δέχθηκαν, σε όλα τα ζητήματα υπάρχουν πιέσεις ομάδων για τον α’ η β’ λόγο) τόσο έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν ως ιδιωτικός πάροχος υπηρεσιών να κόψουν κάποιο πελάτη τους εφόσον θεωρήσουν ότι αυτός παραβίασε το ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ τους. Στην περίπτωση του Wikileaks για παράδειγμα , όποιες και να είναι οι ενστάσεις κάποιου για την παραβίαση του δικαιώματος της ελευθερίας του λόγου , δεν μπορεί να απορίψει τελείως το σκεπτικό της εταιρείας σύμφωνα με το οποίο αποφάσισε να διακόψει το hosting του Wikileaks. Αν και δε μου αρέσει καθόλου ο τρόπος που αποφασίζει μια εταιρεία να σε βγάλει off line είναι δύσκολο να απορρίψει εξ ολοκλήρου κάποιος το σκεπτικό της απόφασης μιας και βασίζεται στους όρους χρήσης που εξ αρχής έχει θέσει ο πάροχος και δε νομίζω να παραβιάστηκε κανένας δημοκρατικός θεσμός ως προς αυτό. Εξακολουθεί να υπάρχει η ευκαιρία μήνυσης από την άλλη αν νομίζεις ότι κάποιος όρος είναι καταχρηστικός. Παράλληλα μπορείς να αλλάξεις πάροχο. Επίσης μπορείς δημόσια να εκφράσεις την απέχθειά σου για τον τρόπο που λειτουργεί η Amazon και να αποφασίσεις να τους μποϋκοτάρεις δημόσια γι’αυτό το λόγο. Ευτυχώς δεν είναι μονοπώλιο στις υπηρεσίες που προσφέρουν. Σε αυτή την περίπτωση θα συμφωνούσα 100% μαζί σου για θέμα παραβίασης δημοκρατικών θεσμών.
Δεν διαφωνώ σε αυτά που λες σχετικά με τις εταιρείες. Ισχύουν σε όλους τους τομείς.
Παρόλα αυτά, αν με ρωτούσαν αν πρέπει π.χ. μία startup που ασχολείται με μουσική να χρησιμοποιήσει το AWS, uα τους έλεγα να το ξανασκεφτούν: η amazon μπορεί να τους κλείσει τους servers, όχι μετά από μία δικαστική απόφαση, αλλά γιατί έκρινε ότι παραβιάζονται κάποια copyrights.
Δεν είναι μαύρο ή άσπρο. Χρησιμοποιώ υπηρεσίες και προϊόντα της amazon, της google, της apple κ.λ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν με απασχολεί η δύναμη που έχουν, ότι δεν μπαίνω κάθε φορά στην διαδικασία να ζυγίσω τί κερδίζω και τί χάνω. Και ότι δεν αναζητώ συνέχεια πρακτικές και τεχνολογίες που να μου δίνουν μεγαλύτερη ελευθερία και να περιορίζουν την δύναμη που έχουν οι εταιρείες.
Όσο για τους θεσμούς: υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να δούμε αν υπάρχουν περιορισμοί στους όρους χρήσης που μπορεί να συντάξει μία εταιρεία. Σε άλλους κλάδους, π.χ. στον τραπεζικό, υπάρχουν τέτοιοι περιορισμοί από την νομοθεσία. Επίσης, να δούμε αν πρέπει ο πάροχος υπηρεσιών να έχει ασυλία για την χρήση των υπηρεσιών που κάνουν οι πελάτες του -σε πολλές περιπτώσεις, οι εταιρείες-πάροχοι αντιδρούν, υπό τον φόβο ότι πιθανότατα να τους καταλογηστούν ευθύνες.
Για παράδειγμα, θα έβλεπα με θετικό μάτι μία νομοθεσία που να λέει ότι ένας πάροχος δεν μπορεί να διακόψει την παροχή μίας υπηρεσίας χωρίς δικαστική απόφαση (ή κάτι τέτοιο). Με αυτό τον τρόπο μετακινείς το βάρος και την ευθύνη της απόφασης από τον ιδιωτικό τομέα στην δικαιοσύνη (που σε μία ευνομούμενη πολιτεία, ελέγχεται δημοκρατικά). Ίσως ένα τέτοιο μέτρο να είχε θετικά αποτελέσματα, ίσως όχι, αλλά αν δεν συζητήσουμε αυτά τα θέματα και δεχθούμε απλά ότι “έτσι είναι η αγορά”, δεν θα αλλάξει τίποτα.
Για μένα ο πιο αποτελεσματικός τρόπος περιορισμού της δύναμης και πιθανής αυθαιρεσίας των συγκεκριμένων εταιρειών είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ τους και εκεί πρέπει να δίνεται το βάρος περισσότερο. Η εμπλοκή εξ’αρχής δικαστικών αρχών για την εφαρμογή όρων νόμιμων ιδιωτικών συμφωνητικών νομίζω πρέπει να περιορίζεται σε απολύτως εξαιρετικές περιπτώσεις -μια περίπτωση φαντάζομαι είναι στα συμβόλαια ενοικιαστών/ενοικιαζόμενων για έξωση κάτω από συγκεκριμένους όρους- διότι κοστίζουν πολύ στους φορολογούμενους και εν τέλει μπορούν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Σίγουρα δυσχεραίνουν και καθυστερούν την ανάπτυξη και λειτουργία επιχειρήσεων και τις συναλλαγές μεταξύ πολιτών.
Για να μη γενικεύω, στο συγκεκριμένο παράδειγμα θεωρώ αχρείαστη την επέμβαση της όποιας δικαιοσύνης εκ των προτέρων για να αποφασίσει αν πρέπει η Amazon να διακόψει το συμβόλαιό της με την wikileaks και κατ’επέκταση του hosting. Να υπενθυμίσω ότι αν θεωρεί ο πελάτης ότι καταπατήθηκαν νόμοι και δικαιώματά του μπορεί σχετικά εύκολα να προσφύγει στη δικαιοσύνη εκ των υστέρων. Σε περίπτωση δικαίωσης η αποζημίωση μπορεί να είναι καθόλα ικανοποιητική για τον ένα και η τιμωρία παραδειγματική για τον άλλο. Η πιο σκληρή τιμωρία βέβαια θα είναι αυτό που γράφεις και συ. Να χάσει πελάτες σε ανταγωνιστές για κακή πρακτική υπηρεσιών.
Ρε είναι δυνατόν να διαβάζεις έτσι αυτά που γράφω; Δεν είπα να παρέμβει η δικαιοσύνη για να αποφασίσει τί θα κάνει η Amazon με το Wikileaks. Είπα ότι θα ήθελα η amazon να μην μπορεί να διακόψει την υπηρεσία, παρά μόνο αν έχει στα χέρια της κάποιο χαρτί που να λέει ότι υπάρχει έστω ποινική δίωξη για κακούργημα εναντίον του wikileaks.
Και αυτό που λέω είναι ακριβώς το αντίθετο από παρέμβαση!
Σημαίνει ότι (αντίθετα με σήμερα), η amazon θα μπορούσε να πει σε όποιον την πιέζει από την πλευρά του State Dept: “καλά, αποφασίστε αν θα κινηθείτε νομικά εναντίον του, αποφασίστε τί είδους κατηγορίες θα του απαγγείλετε και μετά ενημερώστε μας για να κόψουμε την υπηρεσία, χωρίς εντολή από τον εισαγγελέα, δεν έχουμε δικαίωμα να την σταματήσουμε”. Σήμερα, είμαι σίγουρος ότι σε ένα βαθμό, η amazon φοβάται ότι αν κάποια στιγμή οι ΗΠΑ κινηθούν νομικά εναντίον του wikileaks, μπορεί να βρεθεί κατηγορούμενη για συνέργεια -και για αυτό αναγκάζεται να δράσει προληπτικά.
Νομίζω ότι θα καταλάβεις τι λέω καλύτερα, αν προσπαθήσεις να απαντήσεις, π.χ. ως μέτοχος της amazon, το ερώτημα: γιατί διακόψαμε μία υπηρεσία από ένα πελάτη που θα πλήρωνε τόσα πολλά χρήματα, χωρίς να είμαστε υποχρεωμένοι;
Κοίτα όταν γράφεις στο προηγούμενο σχόλιό σου : “Για παράδειγμα, θα έβλεπα με θετικό μάτι μία νομοθεσία που να λέει ότι ένας πάροχος δεν μπορεί να διακόψει την παροχή μίας υπηρεσίας χωρίς δικαστική απόφαση (ή κάτι τέτοιο). ” και δεδομένου του σκεπτικού απόφασης της Amazon για τη διακοπή της παροχής υπηρεσιών στο wikileaks (link στο 2ο μου σχόλιο) είναι σα να μου λες ότι αν ο πάροχος έχει βάσιμες υπόνοιες ότι έχεις παραβιάσει κάποιον από τους όρους της συμφωνίας σας (πνευματική ιδιοκτησία υλικού και παράνομη κατοχή στο συγκεκριμένο) δε θα μπορεί να αποφασίζει για την ακύρωση του συμβολαίου σου παρά μόνο αν υπάρχει ήδη κάποια καταδικαστική απόφαση εις βάρος σου από κάποιο δικαστήριο. Αν αυτό δεν ισχύει και ο πάροχος επιμένει τότε είναι σα να μου λες ότι θα πρέπει ο ίδιος ο πάροχος να κινήσει τη δικαστική διαδικασία εις βάρος σου αλλιώς δεν μπορεί να κάνει τίποτα σωστά; Αν αυτό το επεκτείνεις σε κάθε όρο του συμφωνητικού που προβλέπει διακοπή της υπηρεσίας τότε καταλαβαίνεις που καταλήγουμε όσον αφορά την ανάπτυξη υπηρεσιών φαντάζομαι.
Λέω πολύ απλά ότι
1) η amazon δεν νομίζω ότι ήθελε να διώξει έναν (καλό) πελάτη.
2) Τα TOS δεν υποχρεώνουν την amazon να διακόψει την υπηρεσία, απλά της δίνουν το δικαίωμα, αν το θελήσει.
3) ότι ο μόνος λόγος που η amazon άσκησε το δικαίωμα που της δίνει το TOS και διέκοψε την υπηρεσία είναι ότι φοβήθηκε ότι θα μπορούσαν αύριο-μεθαύριο να την σέρνουν στα δικαστήρια ως συνεργό.
Με λίγα λόγια, σε ένα θολό τοπίο, στο οποίο δεν την προστατεύει κάτι, η amazon αναγκάστηκε να διώξει έναν καλό πελάτη, εναντίον του οποίου δεν είχε καν ασκηθεί δίωξη, πως κάνει κάτι παράνομο. Αύριο θα μπορούσε να είναι μία εφημερίδα που κάνει αποκαλύψεις για έναν γερουσιαστή. Και μεθαύριο ένας καλητέχνης που κάνει remix έργων και υπάρχει debate αν έχει τα πνευματικά δικαιώματα.
Ή αυτό, ή η amazon παίζει το παιχνίδι του State Dept, για πολιτικούς λόγους.
Αυτό που θέλω εγώ είναι η εταιρεία να λειτουργεί με βάση το κέρδος και να αφήνει (και να της επιτρέπεται να αφήνει) τις κρίσεις για το τί είναι νόμιμο ή παράνομο, στα δικαστήρια.
Θα το κρατήσω αυστηρά στο επιχειρηματικό κομμάτι μιας και το forum δεν προσφέρεται για κουβέντα πολιτικού speculation.
Για μένα είναι αρκετό και δε θα πρέπει να χρειάζεται καμία εκ των προτέρων δικαστική διαδικασία οποιασδήποτε μορφής για τη μονομερή διακοπή μιας ιδιωτικής συμφωνίας (hosting για να το συγκεκριμενοποιήσουμε) αν η εταιρεία κρίνει ότι κάποιος πελάτης της με τη συμπεριφορά του παραβαίνει τους στόχους και τους σκοπούς μιας εταιρείας , απόρροια των οποίων είναι και πολλοί από τους όρους στο TOS. Δεν μπορείς να βάζεις την προϋπόθεση κατακυρωμένων δικαστικών αποφάσεων στα δικαστήρια της California (σε αυτούς τους νόμους “ακούει” η Amazon) για να αποφασίσει η εταιρεία αν ο πελάτης έχει παραβιάσει το TOS. Δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στην ελεύθερη σύναψη ιδιωτικών συμφωνητικών, πράγμα θεμελιώδες σε μια ελεύθερη οικονομία.
Αν δε σ’αρέσει η πολιτική της εταιρείας ψάχνεις για κάτι άλλο. Στη συγκεκριμένη δε περίπτωση είμαι 100% σίγουρος ότι θα υπήρχαν πολλοί που θα ήθελαν να δώσουν βήμα στο wikileaks. Αν νομίζεις ότι παραβιάζει νομοθεσία κάνεις μήνυση. Σε μια ελεύθερη οικονομία με σχετικά καλούς όρους ανταγωνισμού αυτό είναι ιδανικό. Αν η εταιρεία κάνει κάτι μη δημοφιλές θα χάσει πελάτες σε ανταγωνιστές και θα δεχθεί ίσως και μηνύσεις.
Η ελευθερία του τύπου δεν κινδυνεύει από παρόμοιες συμφωνίες. Πολλά παραδείγματα. Τρανταχτά το Watergate και η δημοσιογραφική δουλειά του Ed Murrow κατά του γερουσιαστή McCarthy.
- θα το κλείσω και εδώ γιατί δε νομίζω ότι υπάρχει κάτι περισσότερο να προσφέρω στην κουβέντα.
ΥΓ. Και μια λογική συνεπαγωγή: Δε γίνεται ένας πελάτης που θεωρείται από μία εταιρεία ότι παραβιάζει το TOS να είναι «καλός πελάτης» . Το να πληρώνεις το λογαριασμό είναι αναγκαία συνθήκη για να είσαι καλός πελάτης αλλά δεν είναι ικανή.