Η “κλίμακα” και η “τάξη μεγέθους” είναι έννοιες που με συναρπάσουν. Στην καθημερινότητά μας, τα πράγματα σπάνια αλλάζουν κλίμακα και τάξη μεγέθους. Τα αυτοκίνητα, τα σπίτια, οι μισθοί :-) μπορεί να μικραίνουν ή να μεγαλώνουν λίγο, σπάνια όμως, πολύ σπάνια, αλλάζουν τάξη μεγέθους ώστε να γίνουν 1.000 ή 1.000.000 φορές μικρότερα ή μεγαλύτερα.
Υπάρχουν άνθρωποι που βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με παρόμοια προβλήματα -είναι οι φυσικοί, οι μαθηματικοί, οι βιολόγοι, οι χημικοί. Αυτοί είναι εξοικειωμένοι με το πολύ μικρό, σε επίπεδό μορίου, ατόμου ή και μικρότερο και με το πολύ μεγάλο, σε επίπεδο Γαλαξία και Σύμπαντος. Αυτοί ξέρουν ότι σε ένα πολύπλοκο σύστημα που τα στοιχεία του αλλάζουν διαφορετικά συμπεριφορά το ένα με το άλλο, ότι όταν αλλάξεις κλίμακα δεν έχεις ένα πιο μικρό ή πιο μεγάλο κόσμο, αλλά ένα διαφορετικό κόσμο. Ξαφνικά δυνάμεις που είναι ασήμαντες σε μία τάξη μεγέθους γίνονται σημαντικές σε μία άλλη και το αντίστροφο.
Μερικές φορές όμως και εμείς, οι συνηθισμένοι άνθρωποι, ερχόμαστε αντιμέτωποι με παρόμοια φαινόμενα. Είναι συνήθως η στιγμή που μία νέα, επαναστατική τεχνολογία μπαίνει στην ζωή μας. Όπως για παράδειγμα το Internet.
Ο “τυπικός” άνθρωπος (εκτός και αν είναι rock star ή πολιτικός για παράδειγμα…) που δεν χρησιμοποιεί Internet μιλάει και επικοινωνεί με ας πούμε 10, 20 (;) άλλους καθημερινά. Ίσως και λιγότερους. Μπορεί να φανταστεί πώς θα ήταν αν επικοινωνούσε με λίγο περισσότερους ή λίγο λιγότερους. Αλλά τί γίνεται όταν η “ζωή” σου στο Internet συνεπάγεται δεκάδες ή εκατοντάδες emails, comments, chats κ.λ. καθημερινά; Εκεί τα πράγματα αλλάζουν. Αποφασίζεις ίσως ότι δεν θα απαντάς σε όλους ή (αν έχεις την δυνατότητα) προωθείς τα περισσότερα σε άλλους που αναλαμβάνουν να τα διαχειριστούν. Όμως, οι αποστολείς που ζουν στην κλίμακα 10-20 δεν καταλαβαίνουν γιατί δεν απαντάς αμέσως (ή καθόλου).
Ένα αντίστροφο παράδειγμα νομίζω είναι όλες αυτές οι “social” υπηρεσίες. Βλέπει κάποιος για παράδειγμα το YouTube, την Wikipedia ή κάτι αντίστοιχο και λέει, “θα κάνω το ίδιο, αλλά σε μικρότερη κλίμακα”, π.χ. “μόνο για την εταιρεία μου”. Όμως οι υπηρεσίες αυτές πέτυχαν γιατί έχουν αυτό που ονομάζουμε κρίσιμη μάζα. Για παράδειγμα, πολλές έρευνες συμφωνούν ότι υπάρχει ο νόμος του 1:10:100, δηλ. αν έχεις ένα χρήστη που “παράγει πρωτογενώς” (ας πούμε φτιάχνει τα δικά του video, γράφει λήμματα στην Wikipedia), υπάρχουν 10 που διορθώνουν/σχολιάζουν/ακολουθούν και 100 που απλά βλέπουν/διαβάζουν (αμέτοχοι κατά τα άλλα). Το “ενδοεταιρικό μας blog” (στην εταιρεία των 50, 100, 150 ατόμων) είναι πολύ πιθανό να γράφεται τελικά από 1 άτομο (ή και κανένα στατιστικά) και να υπάρχουν το πολύ 10 άλλοι που να σχολιάζουν -μην σας παραξενέψει το γεγονός ότι μετά από μερικές εβδομάδες τα αδρανήσει…
Οι δομές επικοινωνίας και συνεργασίας λόγω Internet αλλάζουν για πολλούς από εμάς. Αλλάζουν κλίμακα, τάξη μεγέθους και δεν είναι πια οι ίδιες.
Πού θέλω να καταλήξω; Δεν ξέρω! :-) Τροφή για σκέψη και σχόλια…
Ο νόμος του 1:10:100 δυστυχως Παναγιώτη μου ισχύει.Τον βλέπω καθημερινά και στην προσπάθεια μου για το site/blog το οποίο φτιάχνω αλλά και άλλες προσπάθειες (στις περισσότερες ίσως)…
Αλλά τί γίνεται όταν η “ζωή” σου στο Internet συνεπάγεται δεκάδες ή εκατοντάδες emails, comments, chats κ.λ. καθημερινά;
Δέχομαι ~500 emails καθημερινά. Ο μη εργασιακός μου περίγυρος δεν μπορεί να καταλάβει το νούμερο- άσε που πολλές φορές νομίζω πως δεν το πιστεύει κιόλας. Και πως απαντάς ευγενικά στο “το είδες το videάκι που σου έστειλα; Καλό ε;”. Ή πως να του εξηγήσεις πως το email δεν είναι instant messagin. Το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι στον περίγυρό μας για τους οποίους το email να είναι το κυρίαρχο εργαλείο δουλειάς (“μα καλά δεν έχεις δύο λεπτά να μου απαντήσεις;”).
Ώρες ώρες ζηλεύω την απόφαση του Knuth…
τελικά η όλη ιστορία έχει να κάνει με το πόσο πραγματικά ενδιαφέρει τον κόσμο αυτό που κάνεις. Επειτα, η διαχειριση της κρίσιμης μάζας είναι θέμα προτεραιοτήτων και καλής οργάνωσης. Προτεραιοτήτων έτσι ώστε να μην χάσεις το στόχο και καλής οργάνωσης για να μπορείς να διαχειρίζεσαι μεγαλύτερο όγκο. Ενας ακόμα παράγοντας είναι και η αυτοπειθαρχία: αν κάνεις κάτι συνέχεια και αδιαλλείπτως απλά δεν χρειάζεσαι πολύ χρόνο για να ελέγχεις, είσαι πάντα σε καλό επίπεδο.
Και όλο το πλαίσιο βεβαίως χρειάζεται ξεκάθαρους στόχους….