Είμαι από τους ανθρώπους που τρέφουν βαθιά εκτίμηση για την δημιουργία -την στιγμή, την διαδικασία, την προσπάθεια που κάποιος φτιάχνει κάτι. Δεν μου αρέσει να κρίνω ποιότητα του αποτελέσματος και για αυτό μου αρέσει ο αγγλικός όρος “doers”, αυτοί που “κάνουν κάτι”, όρος που σε πολλούς ίσως ακούγεται υποτιμητικός -αλλά αυτή είναι μία άλλη συζήτηση.
Πολλοί από αυτούς τους δημιουργούς συμμετέχουν σε διάφορες κινήσεις και εκστρατείες με στόχο να μας πείσουν ότι ο απόλυτος έλεγχος πάνω στα δημιουργήματά τους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρχουν αυτά. Ο απόλυτος έλεγχος στην πνευματική ιδιοκτησία παρουσίαζεται ως μονόδρομος. Το αντίθετο είναι “πειρατεία”. Βλέπω και ακούω συνθέτες και ερμηνευτές που εκτιμώ, την δημιουργία των οποίων συχνά λατρεύω, να λένε “η πειρατεία σκοτώνει την μουσική”.
Κι όμως, δεν είναι απαραίτητα έτσι. Διάβασα αυτό το άρθρο του Cory Doctorow [1] στο BoingBoing και σκέφτηκα για μία ακόμη φορά ότι αυτό που εμφανίζεται ως μονόδρομος για να υπάρχει πνευματική δημιουργία δεν είναι έτσι.
Δεν λέω απαραίτητα ότι οι δημιουργοί θα έπρεπε να παρατήσουν κάθε δικαίωμα πάνω στην πνευματική τους ιδιοκτησία. Αλλά ο στριφνός και περιοριστικός τρόπος με τον οποίο ασκούνται σήμερα τα δικαιώματα αυτά οδηγεί συχνά στον περιορισμό της δημιουργίας [2].
Δεν έχει συμπέρασμα… Σκέψεις μόνο. [3]
–
[1] Ο Cory Doctorow είναι μεταξύ άλλων πραγμάτων και συγγραφέας βιβλίων επιστημονικής φαντασίας. Το βιβλίο του Down and Out in Magic Kingdom ήταν το πρώτο βιβλίο που εκδόθηκε κάτω από μία creative commons license που επέτρεπε την ελέυθερη διακίνηση του βιβλίου σε ηλεκτρονική μορφή. (βλ. και Cory Doctorow @wikipedia)
[2] Περιορισμούς που αναδεικνύει με τον πιο απλό τρόπο το comic Bound by Law
[3] Αν και μία ιδέα είχα ρίξει μία ιδέα παλιότερα που θα μπορούσε να βοηθήσει προς την σωστή κατεύθυνση :-)
Θεωρώ πως τα πνευματικά δικαιώματα θα πρέπει να υπάρχουν μόνο και μόνο για να προστατεύουν το δημιουργό απο κάποιον που θέλει να εκμεταλλευτεί εμπορικά ένα προϊόν χωρίς την άδειά του και δεν ειναι κάτ΄ ανάγκη κάτι κακό. Άλλωστε υπάρχουν άνθρωποι που βγάζουν τα προς το ζειν μόνο μέσα απο τη δημιουργία τους.
Απο κει και πέρα, η μόνη πρόβλεψη που μπορώ να κάνω για το μέλλον είναι πως οι μουσικοί καλλιτέχνες θα βγάζουν λεφτά μόνο μέσα απο τους σπόνσορες και τις συναυλίες που θα δίνουν. Το κατέβασμα της μουσικής ειναι “unstoppable” :)
Ρίξε και μια ματιά αν θες σε ένα παλιότερο σχετικό κείμενο που είχα γράψει…
@xpan: όχι μόνο για να προστατεύουν τους δημιουργούς αλλά και (ίσως κυρίως) για να εξασφαλίζουν ότι θα υπάρχει δημιουργία στο μέλλον. Και αυτό το δεύτερο είναι για εμένα πιο σημαντικό.
Πολύ σχετικό και το άρθρο του Seth Godin, Doing it for Free, που λέει κάτι που μας έχουν κάνει να ξεχάσουμε: το κέρδος δεν είνα πάντα πίσω από μία πρωτοποριακή ιδέα -συχνά μαλλιστα λειτουργεί ως εμπόδιο.
To λίγο-πολύ γνωστό κόμικ περί DRM έχει επιπλέον σκέψεις στις (μάλλον πολλές) σελίδες του πάνω στο σχόλιο 2. του Π.
“…In fact, the more I think about it, the more it seems that pioneers are almost never in it for the money…”
δεν ξέρω αν ισχύει, άλλα νομίζω πως και οι τύποι που ξεκίνησαν το google άλλα και ο Bill Gates της M$, το έκαναν μόνο για τα λεφτά… Ειδικά ο Bill, είχε απο τότε που ήταν απλός προγραμματιστής το όνειρο να κατακτήσει τον κόσμο.
Τέλος θέλω να συμπληρώσω πως μπορεί να μην ήταν τα λεφτά, άλλα ήταν σίγουρα η δόξα το ισχυρό κίνητρο για κάποιους ώστε να δημιουργήσουν. Και Μπορώ να πω με σιγουριά πως η αναζήτηση της δόξας μερικές φορές είναι χειρότερη απο την αναζήτηση των χρημάτων…
ΥΓ: ξέχασα να πω πως το παραπάνω quote είναι απο το κείμενο του Seth Godin που έδωσε ο Παναγιώτης…
@xpan: Όχι, ο βασικός αλγόριθμος του google ξεκίνησε ως πανεπιστημιακή έρευνα. Όσο για τον Bill Gates, λυπάμαι αλλά οι πρωτοπορίες του ήταν καθαρά επιχειρηματικές, πέτυχε πουλώντας προϊόντα που με την ίδια ή και πολύ καλύτερη μορφή υπήρχαν για πολλά χρόνια.
Προφανώς και δεν αντιλέγω ότι το οικονομικό κίνητρο είναι πολύ σημαντικό. Προσωπικά είμαι από αυτούς που υποστηρίζουν τον καπιταλισμό ως σύστημα για αυτό ακριβώς τον λόγο.
Όμως, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι η φήμη, η αναγνώριση και η καταξίωση δεν συνδέεται απαραίτητα με τα χρήματα. Υπάρχουν δημιουργοί που δεν έβγαλαν ποτέ στην ζωή τους χρήματα, αλλά το έργο τους σημάδεψε τον πολιτισμό μας.
Ο Godin αναφέρεται σε αυτές τις ιδέες, τις δημιουργίες που πραγματικά ξεχωρίζουν. Και σε αυτό συμφωνώ μαζί του, είναι δύσκολο να τολμήσεις να φέρεις τα πάνω-κάτω αν το κάνεις για δουλεια, πολύ πιο πιθανό αν το κάνεις γιατί είναι το πάθος σου.
Όπως είπα και στο άρθρο, δεν υποστηρίζω το ένα ή το άλλο, αλλά δίνω τροφή για σκέψεις πάνω σε ένα θέμα που *πρέπει* να μας απασχολεί.
Θυμάμαι κάτι που άκουσα από τον Yockai Benkler: η μουσική δε γεννήθηκε με τις δισκογραφικές και δεν θα πεθάνει μαζί με αυτές…
Μπορώ να συμφωνήσω πως γενικά έτσι συμβαίνει, άλλα μου είναι δύσκολο να πιστέψω πως “πάντα έτσι συμβαίνει”.
Μέχρι στιγμής έχουν πρωτοπορήσει χιλιάδες άνθρωποι και δύσκολα μπορεί να με πείσει πως κανείς απο αυτούς δεν είχε στο μυαλό του να βγάλει λεφτά ή να δοξαστεί…