Αποφάσισα ότι σήμερα θα είμαι υπέρ των πνευματικών δικαιωμάτων. Τα προϊόντα διάνοιας δεν είναι κάτι που μπορείς απλά να πληρώσεις και να αγοράσεις. Είναι κάτι τόσο σημαντικό που ο δημιουργός πρέπει να συνεχίζει να έχει δικαιώματα πάνω τους, ότι και αν συμβεί -ακόμη και μετά τον θάνατό του.
Δεν είναι παράλογο. Είναι απόλυτα λογικό να αποκτά κάποια επιπλέον δικαιώματα ο καλλιτέχνης/δημιουργός πάνω στην δημιουργία του. Πρώτον, διότι μόνο έτσι θα διασφαλίσουμε ότι υπάρχει δημιουργία. Δεύτερον, διότι ακόμη και αν απλά έχεις γράψει ένα τραγουδάκι με σκοπό να γίνει “χιτάκι”, αυτό είναι “προϊόν διάνοιας”, δεν συγκρίνεται π.χ. με το να δουλεύεις εργάτης σε μία οικοδομή: αυτό που φτιάχνεις, δεν το “φτιάχνεις”, το γεννάς, είναι το πνευματικό σου παιδί.
Για την ακρίβεια, σήμερα είμαι τόσο πολύ υπέρ των πνευματικών δικαιωμάτων που θεωρώ ότι η ιδέα πρέπει να επεκταθεί και σε άλλους τομείς.
Για παράδειγμα, στην εκπαίδευση. Θεωρώ ότι είναι προφανές ότι η δουλειά του δασκάλου ή του καθηγητή δεν μπορεί απλά να πληρώνεται. Ο εκπαιδευτικός θα έπρεπε να έχει δικαιώματα πάνω στους μαθητές του. Π.χ. για 70 χρόνια, να εισπράττει ένα μικρό ποσοστό από τα εισοδήματά τους. Στο κάτω-κάτω, αν δεν ήταν αυτός, να μάθει στον μαθητή να διαβάζει ή να λύνει διαφορικές, θα γινόταν ο μαθητής ποτέ δικηγόρος ή μηχανικός;
Ή στην ιατρική. Είναι δυνατόν, απλά να πληρώνουμε ένα ποσό τον μαιευτήρα που φέρνει στον κόσμο ένα παιδί; Δηλαδή, είναι το ίδιο να ξεγεννάς ένα παιδί και να αλλάζεις το καζανάκι; “Πόσο κάνει. Τόσο”; Ή ο χειρουργός που σώζει έναν άνθρωπο, παλεύοντας επί ώρες μέσα στο χειρουργείο; Νομίζω ότι αν σώσεις μία ζωή, θα πρέπει να έχεις ένα μικρό ποσοστό επί οποιοδήποτε έσοδο έχει ο άνθρωπος αυτός στο μέλλον -να μην πώ, και τα παιδιά του, αν τα κάνει αφού τον σώσεις.
Αν επεκτείναμε τα πνευματικά δικαιώματα σε άλλους τομείς θα λύναμε και πολλά προβλήματα. Π.χ. οι δάσκαλοι δεν θα χρειαζόταν να έχουν μισθό. Θα δούλευαν ελπίζοντας ότι ένας από τους μαθητές τους θα γίνει αύριο-μεθαύριο ο επόμενος Bill Gates ή η επόμενη Madonna και θα ζήσουν πλούσια αυτοί και τα παιδιά τους. Το ίδιο και ο μαιευτήρας ή ο χειρουργός.
Πραγματικά, νομίζω ότι πρέπει το επιτυχημένο μοντέλο που έχουμε εφαρμόσει με τα πνευματικά δικαιώματα, τα οποία διασφαλίζουν ότι κάθε δημιουργός πληρώνεται για το έργο του και έχουν σαν αποτέλεσμα μία πρόοδο της τέχνης χωρίς προηγούμενο, θα έπρεπε να τα επεκτείνουμε και σε άλλους τομείς: εκπαιδευτικά δικαιώματα, ιατρικά δικαιώματα, δικηγορικά δικαιώματα -στο κάτω-κάτω, όλα αυτά τα επαγγέλματα βασίζονται κυρίως σε πνευματική εργασία της οποία το αποτέλεσμα δεν μπορεί να μην θεωρείται “προϊόν διάνοιας”. Και με μία δόση ριζοσπαστισμού, θα τολμούσα να προτείνω ακόμη και γονεϊκά δικαιώματα (σε αυτή την περίπτωση, τα “ορφανά έργα” θα έβγαζαν ακόμη μεγαλύτερο νόημα).
Νομίζω ότι είναι προσβλητικό για την κοινωνία μας, να δίνει στον δημιουργό δικαιώματα πάνω σε 3 στιχάκια που βγάζουν ομοιοκαταληξία και να μην δίνει ανάλογα δικαιώματα εκμετάλλευσης στην μητέρα που φέρνει μία ζωή στον κόσμο, στον γιατρό που την σώζει ή τον εκπαιδευτικό που την μετατρέπει από “κούτσουρο” σε μορφωμένο άνθρωπο.
Και τα websites πρέπει να πληρώνονται ες αεί. Επίσης γι αυτό το σχόλιο, θα σου στείλω ένα τιμολογιάκι :P
Σαν τις πατέντες λογισμικού μου ακούγεται όλο αυτό!
Πράγματι καλύτερη παρομοίωση οι πατέντες
Pingback: Tweets that mention υπέρ των “πνευματικών δικαιωμάτων” (για μία μέρα) | vrypan|net|weblog -- Topsy.com
Διαφωνώ. Είναι σαν με βάζεις να πληρώνω συνδρομή στη σχολή οδηγών επειδή ξέρω να οδηγώ. Δεν κατάλαβα αν το συγκεκριμένο κείμενο αφορά τις δικές σου πεποιθήσεις ή απλά το γράφεις ως “τροφή για σκέψη”.
Τα ερωτήματα που τίθενται είναι τόσα πολλά που δε ξέρω από που να αρχίσω και που να τελειώσω. Το βασικότερο όλων είναι “Πόσο κοστίζει τελικά η γνώση;” και ποιος θα κρίνει αυτό το μέρισμα στο κάτω κάτω; Επίσης να ξέρεις πως ότι είμαστε ή γινόμαστε είναι ή ένωση ενός τεράστιου όγκου εμπειριών και πληροφοριών που είτε το εκλαμβάνουμε με τις αισθήσεις μας είτε το παράγουμε με το μυαλό μας. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει κανένα ποσοστό για κανένα είδος γνώσης κατά τη γνώμη μου.
Όσον αφορά τους καλλιτέχνες εκεί τα πράγματα είναι απλούστερα. Όλα τα έργα υπάρχουν γιατί κάποιος πλήρωσε για αυτά. Και δεν θα υπήρχε τέχνη αν δεν υπήρχαν οι καπιταλιστές να πληρώσουν για αυτή. Ναι, θα υπήρχε η τέχνη προφανώς άλλα θα πέθαινε μαζί με τον καλλιτέχνη. Δυστυχώς έτσι είναι. Η διαφορά είναι οτι η τέχνη δημιουργείται κατά παραγγελία (συνήθως) ενώ η γνώση υπάρχει και προϋπάρχει. Είναι σαν να προσπαθείς να επιμερίσεις τον αέρα που αναπνέεις.
Κατά τη γνώμη μου το ερώτημά σου έρχεται αντιμέτωπο με τεράστια ηθικά και πρακτικά ζητήματα.
Ειρωνικό είναι το κείμενο :-)
Α! :-)
Εντάξει τότες…
Προτεινω τον ορο “χειρωνακτικα δικαιωματα” για εργα που κανει η μυικη δυναμη των απανταχων εργατων.
Σου εφτιαξε ο υδραυλικος το καζανακι; Θα πληρωνεις χειρωνακτικα δικαιωματα στον υδραυλικο καθε φορα που πας τουαλετα.
Να δει και το φως του ηλιου το παιδι του υδραυλικου. Οσο μας ψυχαγωγει η μουσικη αλλο τοσο μας ανακουφιζει η τουαλετα.