Το CNN έχει ένα πολύ καλό άρθρο με τίτλο Microsoft takes on the free world [1] σχετικά με την στάση της Microsoft που δείχνει να “επιτίθεται” στον κόσμο του Ανοιχτού/Ελέυθερου Λογισμικού με την κατηγορία ότι υπάρχουν κομμάτια κώδικα που χρησιμοποιούνται στο OSS για τα οποία κατέχει πατέντες.
Είναι ένα θέμα το οποίο άκουσα να αναφέρεται και στο MIX07 σε κάποιες αρκετά παθιασμένες (και από τις δύο πλευρές) συζητήσεις που άνοιξα σχετικά με το Open Source. Το επιχείρημα που άκουσα ήταν ότι “αν το ανοιχτό λογισμικό καταπατάει κάποιες πατέντες, ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων δεν θα “επιτεθεί” στον distributor όπως θα έκανε σε εμπορικό λογισμικό, αλλά στον τελικό χρήστη” -τουλάχιστον αυτό δείχνει να είναι η λογική με την οποία κινείται η microsoft.
Για εμένα, το παραπάνω άρθρο περιέχει μία παράγραφο που αναδεικνύει το πραγματικό θέμα: όπως είναι η κατάσταση με τις πατέντες λογισμικού και τα πνευματικά δικαιώματα γενικά, ο χώρος έχει μετατραπεί σε ένα “παιχνίδι” στον οποίο επιτρέπεται να “παίζουν” μόνο οι “μεγάλοι”, όσοι έχουν ένα καλό οπλοστάσιο από πατέντες και ένα αρκετά μεγάλο στρατό από δικηγόρους.
It’s a cold war, and what keeps the peace is the threat of mutually assured destruction: patent Armageddon – an unending series of suits and countersuits that would hobble the industry and its customers.
Το σύστημα κατοχύρωσης, διαχείρισης και υπεράσπισης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας είναι προβληματικό και σάπιο. Έχει διαμορφωθεί σε μία εποχή που οι μόνοι που ενδιαφέρονταν για αυτά τα πράγματα ήταν ο εταιρικός κόσμος και είναι φτιαγμένο για αυτόν. Βρισκόμαστε όμως σε μία εποχή που ο καθένας μπορεί να παράγει και να διανέμει παγκόσμια πνευματική ιδιοκτησία, είτε αυτή είναι μουσική, είτε video, είτε λογισμικό. Το ίδιο σύστημα που φτιάχτηκε για να διασφαλίσει τους δημιουργούς και να ενισχύσει την δημιουργικότητα και την καινοτομία, δείχνει να λειτουργεί ανασταλτικά στο να συμμετέχουν στην δημιουργικότητα και στην καινοτομία τα άτομα: open source software, user generated content.
–
[1] via drandakis@twitter
πόσο μου τη βιδώνουν όσοι καρακαταχέζονται στα αρχιφράγκα και ψάχνουν μέχρι και τον κώλο τους να βρούν να βγάλουν από κάπου κι άλλα κι άλλα κι άλλα…τσιγκούνηδες τσίπηδες…
αλλά όχι και σάπιο, ούτε και “σύστημα” κατοχύρωσης…
ενδεικτικά:
* Διεθνής Σύμβαση Βέρνης-Παρισίου 1971 για την προστασία των λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων (Ν.100/1975 ΦΕΚ Α 162/1-8-1975)
* Παγκόσμια Σύμβαση-Γενεύης 1952 (ΝΔ 4254/1962 ΦΕΚ Α 166/17-10-1962)
* Διεθνής Σύμβαση Ρώμης-1961 για την προστασία των ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών ,των παραγωγών φωνογραφημάτων και των οργανισμών ραδιοτηλεόρασης (Ν. 2054/1992 ΦΕΚ Α 104/30-6-1992)
* Διεθνής Σύμβαση Γενεύης-1971 για την προστασία των παραγωγών φωνογραφημάτων εναντίον της μη επιτρεπόμενης αναπαραγωγής των φωνογραφημάτων τους ( Ν. 2148/1993 ΦΕΚ Α 96/16-6-1993)
* Διεθνής Σύμβαση που αφορά τη διανομή σημάτων φορέων προγραμμάτων μεταδιδομένων δια δορυφόρου-Βρυξέλλες 1974 (Ν. 1944/1991 ΦΕΚ Α 56/22-4-1991)
* Κύρωση της Τελικής Πράξης που περιλαμβάνει τα αποτελέσματα των πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο του Γύρου της Ουρουγουάης-Συμφωνία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου- Μαράκες 1994 (Ν. 2290/1995 ΦΕΚ Α 28/9-2-1995)
* Συνθήκη του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας για τις εκτελέσεις και τα φωνογραφήματα – Γενεύη 1996 (Ν. 3183/2003 ΦΕΚ Α 228/26-9-2003)
και πάνω από όλα μην ξεχνάμε νέες και πιο πρόσφατες προσπάθειες:
Συμφωνία για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στον Τομέα του Εμπορίου, γνωστή ως TRIPs (Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights)
…
μην ξεχνάμε ότι στα πλαίσι του ΠΟΕ, είναι λογικό να δημιουργήθηκαν πρός το συμφέρον των εταιριών αλλά όχι ότι δεν καλύπτουν και τα άτομα.
Αυτό είναι γνωστό απο παλιά πως η Microsoft δεν δείχνει τον στοιχειώδη σεβασμό στους προγραμματιστές και στο open source. Μάλιστα η δουλειά της Microsoft δεν είναι να ανταγωνίζεται το open source και τις υπόλοιπες εταιρείες αλλά να σκοτώνει τον ανταγωνισμό(με όποιο τρόπο μπορεί). Ιδιαίτερα για αλγόριθμους τους παίρνει τους αλλάζει λίγο και τους πατεντάρει κατευθείαν αν βγει κάποιος κανούργιος στην αγορά και δεν είναι σε πατέντα.
Ο ψυχρός πόλεμος των πατεντών όμως και φόβος μην αρχίσει τέτοιος πόλεμος είναι μόνο μεταξύ των γιγάντων εταιρειών. Φαντάσου να γινόταν ένας πόλεμος πατεντών μεταξύ Microsoft και Sun. Στις μικρές εταιρείες όμως δεν δείχνουν κανένα έλεος και μια χαρά υπερασπίζονται τις πατέντες τους, αφού ξέρουν πως οι μικρές δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αντέξουν δικαστήρια για χρόνια, μόνο και μόνο για να τις βγάλουν απο την αγορά.
Επίσης για τις εταιρείες μεγαθήρια ξέρουν πως έχουν παραβιάσει πατέντες μεταξύ τους, και με έναν τέτοιο πόλεμο μόνο να χάσουν και οι δύο έχουν, δεν θα κερδίσει κανένας. Η database των πατεντών είναι πολύ μεγάλη και είναι σίγουρο πως όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις του χώρου έχουν παραβιάσει κάποιες καθώς είναι πολύ δύσκολο να τις εντοπίσεις.
Τις πατέντες απο ότι έχω καταλάβει μόνο τα δικαστήρια και οι δικηγόροι τις ήθελαν απο παλαιότερα για να τσιμπάνε λεφτά. Είχα κάνει μια μελέτη για αυτό το θέμα παλαιότερα και αυτά είναι χονδρικά ότι θυμάμαι, αν λαθεύω κάπου let me know.
@m13: είπα σύστημα και όχι νομοθεσία έχοντας στο μυαλό μου πολλά από αυτά που αναφέρει ο “emporas” στο σχόλιο #2.
Όπως είναι η κατάσταση αυτή την στιγμή, είναι αδύνατο να εφαρμοστούν πραγματικά οι νόμοι περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Αν χρειαζόταν π.χ. το κάθε τηλεοπτικό κανάλι να “καθαρίσει” τα δικαιώματα για κάθε εκπομπή που προβάλει (δικαιώματα για το background ήχο που μπορεί να ακούγεται σε ένα ντοκυμαντέρ, για copyrighted εικόνες που υπάρχουν στους δρόμους, για εμπορικά σήματα που εμφανίζονται) τότε δεν θα τελείωναν ποτέ. Βασίζονται όμως στο γεγονός ότι οι κάτοχοι των δικαιωμάτων είναι άλλες αντίστοιχες εταιρείες παραγωγής, τηλεοπτικά κανάλια, διαφημιζόμενοι και δεν θα ξεκινήσει κανείς τον “πόλεμο”. Το ίδιο συμβαίνει και στο λογισμικό.
Αν όμως είσαι “μικρός” (ιδιώτης, μικρή εταιρεία), τότε δεν μπορείς να έχεις αυτές τις “ευκολίες”. Οπότε, το μόνο που σου μένει είναι η δικαστική οδός -ένας δρόμος που είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα εξοντώσει κάθε μικρό…
Αυτό εννοώ ως “σύστημα”.
Η κρίση του συστήματος λίγο έχει να κάνει με τις συνθήκες και τη διεθνή νομοθεσία. Κι ενώ η τυπολατρεία που συχνά χαρακτηρίζει τους νομικούς εικάζω πως αποτελεί εμπόδιο στην ερμηνεία του κανονιστικού πλαισίου με βάση τη κοινωνική και τη φιλοσοφική πλευρά, οποιοσδήποτε προσπαθήσει είμαι βέβαιος πως θα διακρίνει πόσο άδικο και — όπως πολύ πολύ σωστά έγραψε ο Παναγιώτης — ‘σάπιο’ είναι το σύστημα ‘προστασίας’ των πνευματικών δικαιωμάτων στις ημέρες μας και πόσο, εν τέλει, δε συνιστά κοινωνικά οφέλιμο κανονιστικό πλαίσιο αλλά θεσμική ασπίδα των τεράστιων οικονομικών συμφερόντων ενός ολιγοπωλίου.
Και ενώ είναι αλήθεια πως — ιστορικά — το σύστημα προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων (copyright, πατέντες) αποτελούσε μέτρο προστασίας των (ατόμων) δημιουργών, στις ημέρες μας οι οικονομίες κλίμακος, το απαγορευτικό κόστος της δικαστικής αντιπαράθεσης που τόσο συχνά ακολουθεί την καινοτομία και τη δημιουργικότητα οδηγούν στον στραγγαλισμό των τόσο βασικών και συνάμα απαραίτητων στοιχείων της κοινωνίας και του πολιτισμού μας αλλά και φράγμα για μικρότερους αλλά απολύτως ικανόυς εφευρέτες και δημιουργούς ενώ μέτριες, εύπορες πολυεθνικές επιβιώνουν με πενιχρά προϊόντα, υπηρεσίες και καλλιτεχνικό έργο.
Η περίπτωση της Microsoft είναι ενδεικτική της υποκρισίας της εν λόγω εταιρίας αλλά και της αδυναμίας του ‘συστήματος’ να προστατεύσει τόσο τη πνευματική ιδιοκτησία όσο και την καινοτομία και δημιουργικότητα στις ημέρες μας. Προ δεκαπενταετίας ο συνιδρυτής και τότε Διευθύνων Σύμβουλός/Πρόεδρος/Γενικός Δερβέναγας της Μicrosoft, Μπίλ Γκέιτς δήλωσε:
[ffii.org]
Σήμερα η ίδια εταιρία, έχωντας την οικονομική δυνατότητα κατοχύρωσης χιλιάδων πατεντών ετησίως προφανώς θα τη βόλευε εαν η βιομηχανία εξαρτώταν απολύτως από αυτή.
Δε καταλαβαίνω σε τι ακριβώς προσβλέπει η μ13 με τη παράθεση των συνθηκών αν και καταλαβαίνω τον ιδεαλισμό που διακρίνει το σχόλιο της· οι συνθήκες και η νομοθεσία όμως αποτελούν μέρος του προβλήματος, όχι της λύσης, όπως πρόβλημα αποτελεί και το DMCA, το EUCD καθώς και το πολύ πρόσφατο IPRED2. Μια πολύ καλή περιγραφή της ‘καθοδήγησης’ του συστήματος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, μέσω αλλεπάλληλων αναθεωρήσεων της ισχύουσας νομοθεσίας στις ΗΠΑ αλλά και διεθνώς (μέσω συνθηκών κλπ.) έχει κάνει η Ναόμι Κλάιν στο Νo Logo αλλά και ο Joel Bakan στο The Corporation. Συνοπτικά, θαρρώ πως εαν θα θέλαμε να μιλήσουμε για ουσιώδες σύστημα προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων θα έπρεπε να μιλάμε για πολύ περιορισμένο (σε σχέση με το ισχύον) χρονικό διάστημα προστασίας ενός έργου (copyright), σαφείς περιορισμούς στον αριθμό των πατεντών που μια εταιρία ή οργανισμός μπορεί να κατοχυρώσει ανα έτος καθώς και ουσιαστικό έλεγχο αυτών πριν την κατοχύρωση (σήμερα στις ΗΠΑ αλλά ολοένα και συχνότερα και στην ΕΕ ένας τεράστιος αριθμός εντελώς ανάξιων πατεντών κατοχυρώνονται από τα ‘σάπια και προβληματικά’ USPTO και EPO). Περισσότερα για το θέμα έχω γράψει πολλάκις στο cosmix.org.
μπράβο σου, το διευκρινίζεις πολύ όμορφα :)
cosmix, δε με διακατέχει ιδεαλισμός, πρός Θεού, μη μου λές τέτοια πράγματα και είμαι και ο πιο λογικός άνθρωπος του σύμπαντος (;))
τις συνθήκες τις έβαλα εκεί για να καταλάβετε από πότε έχουν αρχίσει να κατοχυρώνονται τα πράγματα 1. και 2. γιατί ο Π. έβαλε τη λέξη “σύστημα” και θέλησα να δείξω ότι είναι συλλογική προσπάθεια πολυμερούς διοαπραγμάτευσης (πράγμα καθόλου εύκολο για να γίνουν τα πράγματα έτσι όπως τα φαντάζεστε) πρός εγκαθίδρυση νομοθεσίας…
τώρα, συμφωνώ απόλυτα με το πόστ, από εκεί και πέρα, πιστεύω και στην σημασία των θεσμών, αντιθέτως με εσάς που μοιάζετε να νομίζετε ότι δε θέλουν παραπάνω από 10 άτομα και 10 ημέρες για να ρυθμιστούν όλα σωστά…όπως νομίζει ο καθένας τα σωστά.
Όλη η αλήθεια είναι στην φράση. “what keeps the peace is the threat of mutually assured destruction: patent Armageddon”. Από την εμπειρία μου σε μεγάλη Αμερικανική εταιρεία και πέρα από τις διάφορες ενημερώσεις που μας έκαναν είχαν πει ότι σε περίπτωση που ξέρουν ότι κάποιος ανταγωνιστής χρησιμοποιεί δική μας πατέντα αλλά οι ενέργειες ελέγχου αποκαλύψουν σχεδιαστικές δομές κλπ, δεν προχωράμε στα δικαστήρια.
Μ13, δε βλέπω που ακριβώς έγραψα ή υπονόησα πως δεν πιστεύω στους θεσμούς ή τη σημασία αυτών. Ακριβώς επειδή πιστεύω κάθομαι και το συζητώ. Από τη πλευρά μου δεν υποστήριξα την έλλειψη θεσμών ή κανονιστικού πλαισίου. Υποστήριξα την τροποποίηση αυτού — όπως υφίσταται σήμερα — ώστε να υποστηρίζει πολιτισμικά, κοινωνικά αλλά και ατομικά ωφέλιμες συνθήκες δημιουργίας, διανομής και αξιοποίησης πνευματικού έργου.
Αν κοιτάξεις βαθύτερα στα κίνητρα και τους λόγους θέσπισης του νομοθετικού πλαισίου εξ αρχής, θα διαπιστώσεις πως ένα μεγάλο μέρος των χαρακτηριστικών για τα οποία οι ίδιοι αυτοί οι νόμοι, κανόνες, συνθήκες γράφτηκαν και θεσπίστηκαν αποτελούν πλέον είδος προς εξαφάνιση, ακριβώς επειδή οι νόμοι αυτοί μεταλλάχθηκαν σε κείμενα προστασίας των λίγων μεγάλων επιχειρήσεων εις βάρος της κοινωνίας γενικότερα αλλά και πλήθος ικανών δημιουργών και εφευρετών (βλ. μουσικοί, ανοιχτό λογισμικό, ανεξάρτητοι παραγωγοί ταινιών, λογοτέχνες/ποιητές κ.ο.κ.). Προφανώς ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης πέφτει στην κοινωνική ‘ανοχή’ (ή αν προτιμάς έλλειψη ρύθμισης) της αυξανόμενης ισχύος και ρόλου στη καθημερινότητα της ‘επιχείρησης’ ως πόλος επιρροής τόσο της νομοθετικής όσο και της πολιτικής σφαίρας — ένα ζήτημα που έχει αποτελέσει θέμα σχολιασμού τόσο από φιλελεύθερους και ελευθεριακούς φιλοσόφους/οικονομολόγους όσο και από σοσιαλιστές. Στο κάτω κάτω της γραφής, η καλή λειτουργία του ρυθμιστικού πλαισίου σε μια κοινωνία, είτε το κράτος σε αυτή αποτελεί το απόλυτο ελάχιστο (όπως στη περίπτωση των ελευθεριακών) είτε βασικό όργανο λειτουργίας της (όπως στη περίπτωση των σοσιαλιστών) είναι εξέχουσας σημασίας. Και αυτό είναι το πρόβλημα που διακρίνω εγώ (και φαντάζομαι και ο Παναγιώτης) με το πλαίσιο ή αν προτιμάς τον θεσμό της προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων σήμερα διεθνώς: το ότι δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε και το ότι δεν ανταποκρίνεται ούτε στις απαιτήσεις της κοινωνίας εν γένει ούτε σε αυτές μεγάλου μέρους των δημιουργών αλλά παραμένει εργαλείο προώθησης και διατήρησης μιας ολιγοπωλιακής κατάστασης.
Σχετικά με το MAD. Πόσο αλαζονική σκέψη! Ναι, αν αναφερόμαστε για τα μεγαθήρια που έχουν ήδη ένα σεβαστό patent portfolio, η πιθανότητα για Μutual Assured Destruction ισχύει. Εν τω μεταξύ όμως, όσο οι πολυεθνικές φαντασιώνονται σενάρια Ψυχρού Πολέμου, οι μικρότερες καινοτόμες — στις περισσότερες περιπτώσεις — εταιρίες είναι very ‘assuredly destroyed’ πριν καλά καλά δημιουργηθούν και αυτό — σε συνδυασμό με την επίδραση που κάτι τέτοιο επιφέρει στη πρόοδο, καινοτομία, ανταγωνισμό κλπ. είναι και το βασικό πρόβλημα κατα την άποψή μου.
@cosmix: Σήμερα η μοίρα των start ups είναι να εξαγοραστούν σε 2-4 χρόνια ή να πεθάνουν. Για αυτό και μόνο δημιουργούνται.
Pingback: 40